هیدرولیک و فیلتراسیون – تمیزی روغن هیدرولیک

در این بخش از سری مطالب «هیدرولیک و فیلتراسیون» استاندارد تمیزی سیال (ISO 4406) و نحوه تعیین سطح تمیزی روغن‌های هیدرولیک را مرور می‌کنیم.

سری مطالب «هیدرولیک و فیلتراسیون» در ده بخش و با هدف کمک به نشر آگاهی عمومی در زمینه فیلتراسیون سیستم‌های هیدرولیک منتشر می‌شود.


روغن هیدرولیک به عنوان انتقال‌دهنده نیرو در سیستم‌های هیدرولیک، یک رکن اساسی و مهم به شمار می‌رود. در سیستم‌های هیدرولیک، سیال با تغییر مقدار یا جهت نیرو، نیاز به عملیات مکانیکی را کاهش می‌دهد. برای کسب کارایی رضایت‌بخش، بازدهی مناسب و دوام بیشتر سیستم، باید از روغن هیدرولیک با شرایط مطلوب استفاده کرد. هریک از آلاینده‌ها مانند ذرات جامد، آب و هوا که در بخش‌های گذشته به آن‌ها اشاره شد در کاهش خواص روغن‌های هیدرولیک مؤثرند. درنتیجه تا حد امکان باید از سیستم‌های هیدرولیک در برابر اثرات مخرب این آلاینده‌ها محافظت کرد.

در مرحله اول، باید میزان و نوع آلاینده‌های موجود در روغن هیدرولیک را مشخص کرد. ذرات جامد، مهم‌ترین بخش این آلاینده‌ها به شمار می‌روند. از آنجا که وجود آلاینده‌های جامد در روغن هیدرولیک اجتناب‌ناپذیر است، سازمان جهانی استاندارد برای تشخیص بهتر میزان این آلاینده‌ها استانداردی را با عنوان ISO 4406 تدوین کرده‌است. این استاندارد، پروتکل یا زبان مشترکی را برای تشخیص سطح تمیزی روغن هیدرولیک از نظر وجود ذرات جامد فراهم می‌کند.

در این بخش، استاندارد تمیزی روغن هیدرولیک معرفی شده و چگونگی استفاده از جداول ارائه‌شده در این استاندارد با ذکر مثال نشان داده خواهد شد.

استاندارد تمیزی روغن هیدرولیک: ISO 4406

استاندارد ISO 4406 شاخص آلودگی روغن را بصورت سه عدد مجزا نشان می‌دهد. در این استاندارد ایزو، ذرات جامد مختلف در سه محدوده بر اساس میکرون طبقه شده‌اند:

  •  ذرات بزرگ‌تر از ۴ میکرون
  • ذرات بزرگ‌تر از ۶ میکرون
  • ذرات بزرگ‌تر از ۱۴ میکرون

در هریک از این بازه‌ها، تعداد ذرات موجود در ۱۰۰ میلی‌لیتر روغن شمارش شده و عدد متناظر به آن از جدول استخراج می‌شود. حاصل، سه عدد مجزا است که هریک نشان‌دهنده یک مفهوم خاص است.

جدول استاندارد ISO 4406

شماره محدوده حداقل تعداد ذرات در ۱۰۰ میلی‌لیتر حداکثر تعداد ذرات در ۱۰۰ میلی‌لیتر
28 130,000,000 250,000,000
27 64,000,000 130,000,000
26 32,000,000 64,000,000
25 16,000,000 32,000,000
24 8,000,000 16,000,000
23 4,000,000 8,000,000
22 2,000,000 4,000,000
21 1,000,000 2,000,000
20 500,000 1,000,000
19 250,000 500,000
18 130,000 250,000
17 64,000 130,000
16 32,000 64,000
15 16,000 32,000
14 8,000 16,000
13 4,000 8,000
12 2,000 4,000
11 1,000 2,000
10 500 1,000
9 250 500
8 130 250
7 64 130
6 32 64
5 16 32
4 8 16
3 4 8
2 2 4
1 1 2
0 0.5 1

 

روش تعیین میزان تمیزی روغن هیدرولیک

برای درک بهتر چگونگی تعیین سطح تمیزی روغن با استفاده از جدول استاندارد ISO 4406، نمونه‌ای از روغن هیدرولیک را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

در این نمونه روغن، تعداد ۲۵٬۰۰۰ ذره جامد بزرگ‌تر از ۱۴ میکرون، ۴۲۰٬۰۰۰ ذره جامد بزرگ‌تر از ۶ میکرون و ۵٬۵۷۰٬۰۰۰ ذره جامد بزرگتر از ‍۴ میکرون شمارش شده‌اند. برای تعیین کد ISO 4406 این نمونه که نمایانگر میزان تمیزی آن است، باید سطر مربوط به تعداد ذرات شمارش شده در هر بازه را پیدا کرده و عدد مربوط به آن سطر را در جایگاه مربوط در کد ISO قرار داد. تصویر متحرک زیر این مراحل را نشان می‌دهد:

تعیین کد ISO 4406 روغن
مراحل تعیین کد ISO 4406 برای روغن نمونه: ساختار کد ISO بر اساس تعداد ذرات شمارش‌شده با اندازه‌های مختلف در روغن هیدرولیک تعریف شده‌است. این استاندارد، اندازه های ذرات را در بازه‌های ۴ میکرون، ۶ میکرون و ۱۴ میکرون تعریف می‌کند.

 

روغن نمونه - ISO 4406
مشخصات روغن نمونه مورد بررسی

 

روغن نمونه - ISO 4406
مشخصات روغن نمونه بر اساس استاندارد ISO 4406

 

برای مشاهده عینی تفاوت روغن‌ها با سطح تمیزی مختلف، تصویر زیر را مشاهده کنید.

مقایسه سطح تمیزی بر اساس ISO 4406
مقایسه دو نمونه روغن با سطوح تمیزی متفاوت (بزرگنمایی ۱۰۰ برابر)

در تصویر سمت چپ تعداد ذرات جامد موجود در روغن بیشتر از نمونه تصویر سمت راست است. با دقت در هریک از شاخص‌های سه‌گانه این استاندارد می‌توان به میزان ذرات مربوط به هرکدام از بازه‌های تعریف شده پی برد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *