چاپ شده در مجله جولا (نشریه تخصصی انجمن علمی دانشکده مهندسی نساجی دانشگاه امیر کبیر)
سه بخش از این مقاله پیش از این در سایت منتشر شده‌است. بخش پایانی را در ادامه می‌خوانید.
فیلتراسیون هوا
فیلترهای هوا برای فیلتر کردن و جداسازی دامنه وسیعی از آلودگی‌ها از هوا شامل قارچ‌ها، گازها، گردوغبار و بوها طراحی شده اند. فیلترهای مشخصی برای نیازهای متفاوت موجود هستند، زیرا یک فیلتر قابلیت جداسازی تمام ذرات را ندارد. فیلترها از الیاف، نخ‌ها و ساختارها ترکیبات مرتبط متنوعی ساخته شده اند. برای مثال، پارچه‌هایی نظیر بافت توری الیافی مانند پلی‌استر و فلزاتی مانند استیل ضدزنگ در این فیلترها استفاده می‌شوند. در مواقعی واکنش‌های الکتریکی و شیمیایی درون فیلتر به جذب و جداسازی عوامل مضر از هوا کمک می‌کنند. بنابراین فهم شیمیایی در طراحی این فیلترها یک مزیت به حساب می‌آید. بازدهی فیلتر توسط عوامل مختلفی تعیین می‌شود: اندازه الیاف فیلتر، چگالی خطی الیاف و سرعت هوای عبور کننده از فیلتر.
فیلترهای هوا به صورت گسترده در سیستم‌های گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع (HVAC) خانگی و تجاری استفاده می‌شوند. فیلتر هوا دارای ذرات ریز با بازدهی بالا (HEPA) یک نمونه از فیلترهای مورد مصرف در سیستم های HVAC است. فیلتر HEPA عمدتا برای جداسازی ذرات ریز مانند ذرات آلرژی زا و محرک‌های معمول دیگر از هوا استفاده می‌شود. صنعت خودرو از فیلترهای هوا بطور گسترده در خودروها برای بالا بردن بهداشت موتور استفاده می‌کند.
بعضی از وسایل خانگی و صنعتی از فیلترهای هوای داخلی برای افزایش کیفیت هوا استفاده می‌کنند. استفاده از هوای تمیز در ماشین آلات نیز خود تضمین کننده‌ی عمر طولانی‌تر آن است.
فیلتراسیون مایع
فیلتراسیون مایع دارای بازار پیشرفته تری نسبت به فیلتراسیون هوا است زیرا استفاده از مدیای فیلتر در کاربردهای بازاری متنوع و درحال افزایش دائم را پوشش می‌دهد. بسیاری از منابع معدنی قبل از صادرات تحت چندین مرحله فرآیندهای مختلف قرار می‌گیرند. بسیاری از این فرآیندها نیاز به آب زدایی از محصول یا یک نوع از فیلتراسیون مایع با استفاده از انواع مختلف فیلتراسیون در روش‌های فیلتراسیون سطحی و عمقی دارند.
فیلتراسیون مایع را می‌توان به فیلتراسیون سیالات آبی و هیدروکربنی تقسیم بندی کرد. یک کاربرد وسیع دیگر فیلتراسیون مایع نیز به فیلتراسیون موتورها اختصاص دارد که شامل فیلتراسیون هوا و مایع است، و یک بخش تخصصی که بحث درباره آن از حوصله این مقاله خارج است. در فیلتراسیون آب عمدتا از منسوجات بی‌بافت و کامپوزیت بی‌بافت‌ها استفاده می‌شود، اگرچه در بعضی مصارف خاص مانند اکثر فیلترهای کیسه ای تنها امکان استفاده از منسوجات بافته‌شده برای فیلتراسیون امکان‌پذیر است.
یکی از بیشترین مصارف منسوجات بی بافت بعنوان فیلترهای مایع، فیلترهای کارتریج است. فیلترهای کارتریج بعنوان فیلترهای جلادهنده در کاربردهای صنعتی، درکاربردهایی که نیاز به خلوص بسیار بالا است، یا در مواقعی که نیاز به بازدهی بسیار بالا است می‌توانند استفاده شوند.
سخن نهایی
با توجه به مطالبی که در این مقاله ذکر شده‌است می توان گفت صنعت فیلتراسیون یکی از پیشرفته‌ترین و جهانی‌ترین صنایعی است که انواع منسوجات و به خصوص منسوجات بی بافت.کاربرد بسیار وسیعی در آن دارند. با توجه به این نکته نیاز به افزایش دانش در این زمینه برای متخصصین نساجی و الیاف یک امر ضروری به حساب می‌آید. متأسفانه به دلیل عدم اهمیت به این حوزه در کشور ما جایگاه ما از نظر تولید و صادرات انواع فیلترها در جهان و منطقه جایگاه مناسبی نبوده و سهم عظیمی از فیلترهای مصرفی در کشور ما محصولات وارداتی هستند. امید می‌رود با افزایش دانش و آگاهی رسانی در زمینه اهمیت دانش نساجی و الیاف در طراحی و کاربرد فیلترها بتوان به ارتقای جایگاه کشورمان در این حوزه کمک کنیم.